Komendant. Życie Salomona Morela. Anna Malinowska - recenzja książki.

18/2020

Twórczość Anny Malinowskiej miałam okazję poznać kilka lat temu podczas czytania książki "Brunatna kołysanka. Historie uprowadzonych dzieci". Tamta pozycja wywarła na mnie duże wrażenie, pozostawiła wiele pytań bez odpowiedzi i to najważniejsze, które pojawia się za każdym razem gdy chodzi o życie niewinnych osób...dlaczego? 

Czułam, że kolejna pozycja autorki może być również trudna jednak sięgnęłam z kilku powodów.  Przede wszystkim by poznać bliżej życie Salomona Morela - polskiego Żyda, który był jednocześnie ofiarą i oprawcą.

Opis z okładki: 

 Czy młody Szlomo ukrywający się w oborze albo w sosnowym lesie spodziewał się, że zamieszka tuż obok obozu ogrodzonego drutem pod napięciem? I że będzie tam żyć bez strachu, za to inni będą się bać jego?
Salomon Morel: Żyd i Polak, ofiara i oprawca... W czasie wojny w bestialski sposób zamordowano jego najbliższą rodzinę. Po wojnie on sam został słynącym z okrucieństwa komendantem obozu pracy Zgoda w Świętochłowicach, w którym po upadku III Rzeszy przetrzymywano w strasznych warunkach, głodzono, gwałcono i torturowano Ślązaków. Potem był funkcjonariuszem w więzieniu dla młodocianych w Jaworznie, gdzie próbowano ich nawracać na jedynie słuszne poglądy polityczne. Jednocześnie Szlomo, pieszczotliwie nazywany przez kolegów z partyzantki „wariatem”, był kochanym ojcem rodziny i lubianym, skorym do żartów kompanem zabaw. Więc kim tak naprawdę był komendant Morel? Ofiarą, katem, mścicielem, nadgorliwym funkcjonariuszem systemu.

Salomon Morel pochodził z rodziny żydowskiej. Podczas wojny ukrywał się z rodziną by uniknąć pobytu w getcie. Schronienia udzieliła mu rodzina Tokarczyków (zdj. powyżej). Niestety rodzice, drugi brat i bratowa zostali zastrzeleni. Salomon wraz z bratem uciekli...jednak aby uniknąć kary za kradzieże Morel winą obarczył brata.

W 1944 został strażnikiem więziennym w Lublinie, następnie w Tarnobrzegu.  Kolejnym miejscem był obóz Zgoda w Świętochłowicach gdzie pełnił funkcje komendanta obozu. Kiedy obóz zlikwidowano Salomon został przeniesiony do Jaworzna gdzie również był komendantem więzienia. Tych miejsc było jeszcze kilka, a w każdym z nich został zapamiętany jako okrutny i brutalny człowiek. 

Salomon Morel nigdy nie został skazany za swoje czyny. Zmarł w 14 lutego 2007 w Tel Awiwie.

Historia Salomona Morela jest wstrząsająca i nic go nie usprawiedliwia. Oczywiście chciał zemsty na Niemcach za śmierć swojej rodziny lecz gdzieś w tej zemście zapędził się za daleko. Był brutalny nie tylko dla Niemców ale dla każdego innego więźnia, który stanął mu na drodze i nieważne jakiej był narodowości. Czy Salomon Morel miał trudne dzieciństwo? Raczej nie bo wiele osób straciło kogoś w czasie wojny. On nie przeżył getta, czy obozu koncentracyjnego, a mimo to stał się  oprawcą. Nic nie usprawiedliwia jego czynów i okrucieństwa. 

Książka Anny Malinowskiej opisuje życie Morela jeszcze sprzed wojny. Mamy okazje poznać sąsiadów i osoby, które pomagały rodzinie podczas wojny. Poznajemy dokładnie działalność Salomona w czasie wojny jak i tuż po niej. To nie są suche fakty lecz relacje  wielu osób, które miało z nim jakikolwiek kontakt. Często powtarza się stwierdzenie, że Morel czerpał przyjemność z karania więźniów. Każdy rozkaz wydawał z uśmiechem na twarzy.

W książce znajdziemy relację byłych więźniów. Wspominają nie tylko Morela lecz warunki w jakich przyszło im spędzić wiele lat. Autorka dociera również do córki Salomona Morela, która do końca uważała go a najukochańszego.

Polecam książkę osobom, które lubią czytać biografie czy reportaże i interesuje ich życie Salomona Morela. Fani Twórczości Anna Malinowskiej na  pewno się nie zawiodą i sięgną po książkę.

Autor: Anna Malinowska

Gatunek: biografia

Wydawnictwo: Agora
Ilość stron:443

Data wydania: 25 marca 2020

Książkę można kupić na wielu stronach w promocyjnej cenie.

Książkę zgłaszam do wyzwania Olimpiada Czytelnicza.